Strefy Czystego Transportu - w których miastach nie wjedziemy dieslem do centrum?

Wzrost liczby pojazdów na drogach, zwłaszcza tych korzystających z tradycyjnych silników spalinowych, prowadzi do zwiększenia emisji dwutlenku węgla oraz innych szkodliwych substancji, co negatywnie wpływa na jakość powietrza i przyczynia się do zmian klimatycznych. Problem ten jest zauważalny przede wszystkim w miastach, gdzie gęsta zabudowa oraz intensywny ruch drogowy sprzyjają nagromadzeniu zanieczyszczeń atmosferycznych. Skutki tego zjawiska są wielowymiarowe, obejmując nie tylko aspekty zdrowotne ludzi, ale także ekologiczne i społeczne. 

Zmieniające się warunki ekologiczne zobowiązują władze lokalne do implementacji zasad mających na celu poprawę jakości powietrza w polskich miastach. Jednym z podejmowanych środków są Strefy Czystego Transportu. Ich nadrzędnym celem jest nie tylko ochrona środowiska, lecz także troska o zdrowie mieszkańców i promowanie mniej szkodliwych środków transportu. Co należy wiedzieć na temat Stref Czystego Transportu? Jak ich wprowadzenie wpłynie na kierowców? W jakich miastach będą obowiązywały? Tego dowiesz się z poniższego artykułu.

Czym są strefy czystego transportu?

Nieprawidłowa jakość powietrza, nadmierne zużycie paliwa, zanieczyszczenia i ich negatywny wpływ na środowisko, a także ciągle narastające trudności w transporcie, zwłaszcza w centrach, to jedynie kilka problemów, z którymi na co dzień zmagają się miasta. Aby temu zaradzić, Ministerstwo Klimatu i Środowiska podjęło się nowelizacji ustawy dotyczącej elektromobilności. Jednym z kluczowych aspektów jest wprowadzenie Stref Czystego Transportu (SCT) w miastach. SCT to konkretny, odpowiednio oznakowany obszar w miaście, gdzie pojazdy z napędem elektrycznym, wodorowym lub gazowym, spełniające określone normy emisji spalin, mają zezwolenie na poruszanie się. Co istotne, za listę pojazdów uprawnionych do korzystania z SCT odpowiada samorząd gminy. Może więc umożliwić wjazd do wyznaczonej strefy pojazdom spalinowym, o ile spełniają one określone normy emisji spalin. W Polsce pierwsze Strefy Czystego Transportu, zaczną obowiązywać od 2024 roku, chociaż w Europie, z powodzeniem funkcjonują one już w ponad 300 miastach.

Strefa Czystego Transportu - kogo będzie obowiązywać?

Możliwość wjazdu do strefy czystego transportu mają pojazdy o ekologicznym napędzie, takim jak samochody elektryczne, zasilane wodorem oraz napędzane gazem ziemnym. Z tego powodu zakazuje się wjazdu pojazdom wyposażonym w silniki diesla, benzynowe, czy też zasilane gazem LPG. Aby uzyskać uprawnienia do wjazdu na teren strefy czystego transportu, właściciele pojazdów muszą uzyskać specjalną naklejkę, którą wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Naklejka ta powinna być umieszczona na przedniej szybie pojazdu i stanowi potwierdzenie zgodności z określonymi standardami ekologicznymi.

Warto zaznaczyć, że zakaz wjazdu nie dotyczy pojazdów używanych w transporcie publicznym, służbach ratunkowych, mundurowych, a także pojazdów, którymi poruszają się osoby niepełnosprawne. Ponadto, autobusy niskoemisyjne oraz szkolne są zwolnione z ograniczeń i nadal mogą swobodnie poruszać się w strefie czystego transportu.

Strefy Czystego Transportu - gdzie będą obowiązywać?

Początkowo planowano, że wprowadzony zostanie zakaz wjazdu pojazdów z silnikami spalinowymi do wszystkich dużych aglomeracji. Jednak w miarę upływu czasu i obaw dotyczących trudności związanych z wdrażaniem ustawy, zdecydowano o rezygnacji z obowiązku ustanawiania Stref Czystego Transportu (SCT) w gminach liczących ponad 100 000 mieszkańców. Jeśli władze miast uznałyby to za korzystne, mogą dobrowolnie wprowadzić takie ograniczenia. Od połowy 2024 roku w Warszawie i Krakowie będą działały Strefy Czystego Transportu.

Kraków

Począwszy od 1 lipca 2024 roku całe miasto Kraków stanie się obszarem o ograniczonym dostępie dla konkretnych pojazdów. Na początku zakaz ruchu dotyczyć będzie głównie najstarszych samochodów benzynowych, które nie spełniają normy Euro 1 (bądź zostały wyprodukowane przed rokiem 1992) , a także diesli nie spełniających normy Euro 2 (bądź  wyprodukowanych przed rokiem 1996). Po dwóch latach, bo od 1 lipca 2026 roku, do Krakowa będą mogły wjeżdżać jedynie samochody benzynowe spełniające normę Euro 3 oraz diesle spełniające normę Euro 5.

Warszawa

Sytuacja w Warszawie będzie inna niż w Krakowie, ponieważ strefą objęte będą głównie Śródmieście oraz bliskie mu Saska Kępa, Wola, Ochota, oraz część Pragi i Grochowa. Władze stolicy planują wprowadzić ograniczenia przede wszystkim dla właścicieli nowszych pojazdów. W 2024 roku planuje się wprowadzenie zakazu wjazdu do strefy czystego transportu dla samochodów benzynowych nie spełniających normy Euro 2 oraz diesli nie spełniających normy Euro 4. Ograniczenia będą stopniowo zaostrzane co dwa lata, tak aby w 2032 roku do strefy mogły wjeżdżać tylko samochody benzynowe wyprodukowane w 2015 roku i później oraz diesle wyprodukowane w 2021 roku i później.

Zmiany te  będą wprowadzane również w Katowicach, Poznaniu i Wrocławiu, ale obecnie trwają dyskusje w tej sprawie.

Kary za złamanie przepisów

Przepisy zakładają weryfikację pojazdów wjeżdżających do Strefy Czystego Transportu a każdy, kto je złamie, będzie podlegał karze finansowej w wysokości 500 złotych. Wprowadzenie tych regulacji, ma na celu egzekwowanie, stosowania się kierowców do nowych regulacji oraz zachęcanie ich do wybierania przyjaznych środowisku środków transportu.