Klocki i tarcze hamulcowe: kluczowe elementy bezpieczeństwa na drodze

Hamulce to kluczowe elementy bezpieczeństwa na drodze. Na nic zdadzą się zaawansowanie systemy wspierające kierowcę, które potrafią same zareagować w czasie jazdy, czy nowe opony z doskonałym bieżnikiem, jeśli zaniedbanie zostaną hamulce, a ściślej mówiąc klocki i tarcze hamulcowe, którym przyjrzymy się w dzisiejszym przewodniku. 

Jak działają klocki i tarcze hamulcowe? W jaki sposób zatrzymują pojazd?

To właśnie dzięki klockom i tarczom hamulcowym kierowca ma pełną kontrolę nad zatrzymywaniem samochodu. Jak działa ten duet? 

Po wciśnięciu pedału uruchamia się pompa, która tłoczy płyn hamulcowy do zacisków hamulcowych. Te z kolei zaciskają klocki hamulcowe na tarczach z obu jej stron. 

Klocki hamulcowe, które są płaskimi panelami, mają z kolei za zadanie wytworzyć odpowiednie tarcie spowalniające tarcze, a co za tym idzie, i koła. Tarcie to jest tak intensywne, że klocki i tarcze potrafią nagrzać się do ekstremalnych temperatur – nawet do 500 stopni. 

Z tego powodu muszą być one wykonane z wytrzymałych materiałów. Mianowice tarcze produkuje się ze stali, lub żeliwa, a klocki z płytki i materiału ściernego - tutaj producenci prześcigają się w skomponowaniu takiego materiału, który nie wytwarza hałasu, a zarazem szybko się nie ściera. 

Objawy zużycia klocków i tarcz hamulcowych - jak je rozpoznać?

Nietrudno jest rozpoznać zużycie klocków i tarcz. Samochód daje zazwyczaj wyraźne sygnały, że nadszedł czas na ich wymianę. Zwróć uwagę na:

Piski i zgrzyty podczas hamowania 

Jeśli po wciśnięciu hamulca,  zamiast płynnego zatrzymania, usłyszysz irytujący pisk to jasny znak, że klocki są do wymiany. Dlaczego tak się dzieje? Otóż zgrzyty oznaczają, że materiał ścierny, o którym wspomnieliśmy, się kończy i teraz to metal w klockach ociera się o metalowe tarcze. Powoduje to oczywiście bardzo nieprzyjemny zgrzyt dla uszu, ale również prowadzi do uszkodzeń tarcz. Lepiej więc reagować szybko, zanim do wymiany będą oprócz klocków także tarcze.

Wibracje na kierownicy przy hamowaniu 

To z kolei jest znak, że tarcze hamulcowe uległy deformacji - najczęściej z przegrzania. Efekt? Zaciski hamulcowe nie są w stanie poprawnie “chwycić” zdeformowanej tarczy, przez co powstają wibracje. 

Wydłużona droga hamowania 

Jest to objaw, którego nie da się zignorować. Jeśli Twoje auto gorzej hamuje - to znaczy potrzebuje więcej czasu i przestrzeni, niż wcześniej, aby wyhamować, to poważny sygnał alarmowy, że klocki są do wymiany. Powód jest prosty, zużyte  i starte klocki nie będą zapewniać odpowiedniego tarcia. Tym samym samochód nie wyhamuje, tak jak powinien. 

Co ciekawe i co warto dodać, klocki hamulcowe w nowych modelach aut mają wbudowany mechanizm ostrzegający przed zużyciem. Jak to działa? Kiedy klocki są już na wyczerpaniu, zaczynają wydawać charakterystyczny piskliwy dźwięk. To znak, że czas je wymienić, zanim dojdzie do uszkodzenia tarcz. 

Ale możesz także sprawdzać grubość materiału ściernego na klockach. Mają one rowki wskazujące zużycie, którymi można się sugerować. Jeśli warstwa będzie mniejsza niż 1,5 mm, to czas na bezzwłoczną wymianę. 

Widoczne zużycie lub pęknięcia na tarczach 

Naoczne oględziny to najlepszy sposób na sprawdzenie stanu tarcz. Możesz to zrobić ściągając oponę, lub zaglądając na nie przez szczeliny w felgach. Jak już będziesz miał dobrą widoczność, to zwróć uwagę na wyraźne ślady zużycia na tarczach – głębokie rowki, nierówności czy pęknięcia. To wyraźny sygnał, że tarcze są już mocno wyeksploatowane i w każdej chwili mogą sprawić nieprzyjemną niespodziankę w trasie. 

Jak często należy wymieniać klocki i tarcze hamulcowe?

Jak w przypadku wielu innych komponentów samochodowych, zalecane interwały będą się różnić w zależności od ich jakości, stylu jazdy, czy warunków drogowych. Jednak przybliżone zalecane przebiegi dla wymiany tych elementów są następujące:

• Klocki hamulcowe -  w przybliżeniu, jeśli jeździsz głównie w "spokojnym" stylu po mieście spodziewaj się potrzeby ich wymiany co 30-50 tys. km. Przy dynamicznej jeździe po mieście ten zakres zmniejsza się do około przejechanych 10-20 tys. km. Rzadziej trzeba wymieniać klocki poruszając się głównie po drogach szybkiego ruchu - przy "spokojnej" jeździe, co 50-80 tys. km, a przy dynamicznej, co około 50 tys. km.
• Tarcze hamulcowe - wymienia się je 2 razy rzadziej, niż klocki. Jeśli więc wymieniasz klocki do 30 tys. km, tarcze powinny zostać wymienione po przejechaniu 60 tys. km. Zwróć uwagę na ich grubość, nie powinny być one cieńsze niż 1 mm z każdej strony.

Ile kosztuje wymiana klocków i tarcz?

Cena klocków na jedną oś waha się w granicach 80-400 zł. Natomiast ceny robocizny (jedna oś) oscyluje w granicach 120-250 zł. Natomiast w przypadku tarcz, części na jedną oś kosztują 200-700 zł, a robocizna (jedna oś) 100-180 zł. Warto dodać, że wymiana przedniej osi jest droższa niż tylnej. 

W każdym bądź razie, na klockach  i tarczach nie warto oszczędzać. Stawką jest bezpieczeństwo. Co więcej, tanie zamiennik szybciej się zużywają i nagrzewają. Mogą nawet uszkodzić inne elementy układu hamulcowego.