Obowiązki warsztatów i serwisów związane z ochroną środowiska

Przepisy dotyczące ochrony środowiska w tym gospodarki odpadami, gospodarki opakowaniami jak i gospodarki emisjami w Polsce zmieniają się w ostatnim czasie prawie     z dnia na dzień. Wynika to z dostosowywania polskiego prawa się do europejskich wymogów w obrębie ochrony środowiska i klimatu, a że czasu na powstrzymanie niekorzystnych zmian jest coraz mniej, to i prace legislacyjne osiągnęły niespotykane do tej pory tempo oraz objętość. 

Całość tych zmian jest związana z nowym modelem gospodarczo-ekonomicznym nazywanym gospodarką o obiegu zamkniętym (GOZ), która jest modelem dążącym do racjonalnej i efektywnej gospodarki zasobami, której celem jest ekonomicznie uzasadnione minimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów tak przemysłowych, jak i komunalnych. Dlatego już dziś tak ważne jest, aby każda firma przeanalizowała swój wpływ na środowisko i dostosowała swoją działalność w tym obszarze do istniejących przepisów i obowiązków. 

Spore wyzwania w dostosowaniu swojej działalności do obowiązujących przepisów mają  również salony, serwisy i warsztaty samochodowe i nie ma tu znaczenia czy jesteśmy małą firma czy dużym dealerem. Dostosowanie się do wymogów w tym zakresie należy zacząć od zarejestrowania firmy w dziale XII Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami (BDO), gdzie tworzymy profil odpadowy firmy odpowiadający zakresowi wykonywanych prac i czynności. Trzeba wziąć pod uwagę, że poza makulaturą, folią, oponami czy szybami, serwisy i warsztaty samochodowe wytwarzają sporo odpadów niebezpiecznych, takich jak oleje, filtry olejów, czyściwa zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi czy pojemniki po substancjach niebezpiecznych. 

Ponieważ od lipca 2021 roku segregacja odpadów komunalnych jest w Polsce obowiązkowa, a pojemniki na odpady zaczynają być kontrolowane przez operatorów, należy więc szczególnie uważać na to, co znajduje się u nas w pojemnikach na odpady zmieszane, ponieważ wrzucenie już jednej zaolejonej rękawicy do pojemniku na odpady komunalne może skończyć się mandatem w przedziale od 5.000 zł do 1.000.000 zł. Do tego kontrole przeprowadzane przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska (WIOŚ) kładą bardzo duży nacisk na odpowiednie zabezpieczenie miejsc składowania oleju zaczynając kontrolę od sprawdzenia oznakowaniu odpowiednim kodem odpadu miejsca składowania odpadów, poprzez zabezpieczenie beczek odpowiedniej wielkości tacami ociekowymi, po zapewnienie sorbentu do oleju, którym można zebrać zanieczyszczenia w razie rozszczelnienia się zasobników. Gospodarowanie olejem odpadowym jest również powiązane z przepisami o transporcie produktów akcyzowych i każdorazowy wywóz powyżej 500 L oleju musi zostać zgłoszony w Systemie Elektronicznego Nadzoru Transportu (SENT).  Poza tym powinniśmy wiedzieć, że olej to nie jedyny odpad płynny, który powstaje w warsztatach, a takie odpady jak płyny hamulcowe, chłodnicze czy środki chłodnicze z klimatyzatorów powinniśmy zbierać, segregować i przekazywać kartą przekazania odpadów (KPO) osobno. 

Warto również pamiętać, że każdy serwis, warsztat lub salon wymieniający czynniki chłodnicze w klimatyzatorach musi przeszkolić pracowników oraz prowadzić ewidencję kupowanych i ściąganych f-gazów, którą kończy składany co roku raport w Centralnym Systemie Operatorów (CRO). Prowadzi to prosto, do kolejnego obowiązku, jakim jest rozliczenie się z Krajowym Ośrodkiem Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) z zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery, co generuje dla przedsiębiorców opłatę środowiskową. W raportach uwzględnia się  nie tylko ilość wyemitowanych f-gazów, ale również samochody służbowe i ich ilości paliwa czy emisję z kotłowni, która ogrzewa budynki i pomieszczenia. Do tego dochodzą również emisje z takich czynności jak spawanie, szlifowanie czy lakierowanie, jeżeli w pomieszczeniach warsztatowych prowadzi się również prace blacharskie lub inne prace z których może pochodzić tego rodzaju emisja. 

Z kolei salony, serwisy lub warsztaty samochodowe, które swoim klientom oferują różne gadżety marketingowo-reklamowe, które zostały wyprodukowane na ich życzenie, muszą rozliczyć się z wprowadzonych na rynek opakowań, tak jak producent, co przy wdrażającej się powoli w życie zasadzie rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) z pewnością przysporzy przedsiębiorstwom nowych obowiązków sprawozdawczych i opłat.  

Inspektorzy WIOŚ rozpoczynając kontrolę dysponują już najczęściej kompletem informacji o nas, porównując profil odpadowy innych firm z naszym. Jeżeli salon, serwis lub warsztat samochodowy nie wytwarza 10-14 kodów odpadów, to najprawdopodobniej segreguje on odpady w sposób nieprawidłowy, co wynika bezpośrednio z informacji zawartych w BDO.  

Przed Nami jeszcze powiązanie systemu BDO z Jednolitym Plikiem Kontrolnym (JPK_VAT), a także podnoszenie poziomu recyklingu do europejskich wymogów. Im bardziej będziemy w tych statystykach odstawać od przyjętych przepisów, tym większy będzie nacisk organów kontrolnych na sprawozdawczość i organizację w naszych firmach gospodarki odpadami, opakowaniami, emisjami oraz recykling.

Dlatego tak ważne jest wprowadzenie do wszystkich rejestrów związanych z ochroną środowiska naszej firmy i przestrzeganie wszystkich obowiązujących w tym obszarze przepisów. Nieprzestrzeganie tych obowiązków może naszej firmie przysporzyć wiele kłopotów, począwszy od surowych kar, a skończywszy na zamknięciu naszej firmy włącznie. 

AUTORZY: GRUPA EKOPRO ZIELONA GÓRA

dr Jacek Adamczak, mgr inż. Bartosz Sierżęga, mgr inż. Tomasz Nalewa