Co zawierają spaliny samochodu i jak wpływają na środowisko?

Spaliny samochodowe to nie tylko poważny problem, ale dość gorący temat w mediach, w szczególności w okresie jesienno-zimowym. Z czego jednak składają się spaliny i jak substancje w nich zawarte oddziałują na ludzkie ciało oraz na nasze środowisko?

Spaliny z silników aut – największa wada aut

Nie da się w żaden sposób ukryć, iż silniki spalinowe w samochodach posiadają wiele zalet. Niemniej jednak trudno jest dyskutować z ich jedną, naprawdę poważną wadą – chodzi o generowane spaliny, które od naprawdę wielu lat wywołują naprawdę sporą dyskusję w środowiskach proekologicznych. Spaliny samochodowe to mieszaniny ogromnej liczby składników, które są niestety mniej lub bardziej niebezpieczne dla naszego zdrowia oraz dla środowiska. Można by wręcz rzec, cytując przysłowie, iż ich skład to cała tablica Mendelejewa.

Spaliny samochodowe składają się z trzech głównych składników. Są to kolejno woda (w postaci pary wodnej), dwutlenek węgla oraz trójtlenek siarki. Dodatkowo w przypadku spalania niecałkowitego produkowane są kolejne bardzo szkodliwe substancje – węglowodory, aldehydy, tlenki węgla, sadze, tlenki siarki, pyły stałe, a także metale ciężkie. Dodatkowo warto wspomnieć o metanie, amoniaku oraz podtlenku azotu – te substancje bezpośrednio wpływają na efekt cieplarniany. O niektórych z nich powiemy więcej w dalszej części tekstu.

Szkodliwość spalin a zmiany w produkcji samochodów

W ostatnich latach absolutnym priorytetem producentów samochodowych oraz wszelkich organizacji międzynarodowych jest zmniejszenie emisji dwutlenku węgla oraz innych szkodliwych substancji w samochodach. Efekty rzeczywiście widać – wielu producentów pokazuje w raportach, iż ich auta emitują coraz mniej szkodliwych związków, między innymi dzięki specjalnemu wyposażeniu (np. obowiązkowe katalizatory) czy silnikom nowej generacji – bardzo efektywnym i unikającym spalania niecałkowitego. Sprawia to, że sytuacja wygląda lepiej, choć oczywiście wszystko prowadzi do momentu, w którym samochody w pełni spalinowe będą prawdopodobnie musiały ustąpić pola takim konstrukcją, jak samochód hybrydowy, elektryczny czy wodorowy.

Opis najważniejszych składników spalin oraz ich działania na człowieka i środowisko

Tlenek węgla	Mowa tu zarówno o CO, jak i o CO2. To bezwonny i bezbarwny gaz, z którego emisją my, jako ludzkość, aktualnie bardzo mocno walczymy. Zbyt duże stężenie tlenków węgla w atmosferze przyczynia się do przyspieszenia efektu cieplarnianego, bowiem tlenki te nie pozwalają odbitemu od planety promieniowaniu słonecznemu na opuszczenie planety. W większych dawkach tlenki węgla mogą wywołać wiele niepożądanych powikłań dla zdrowia. Tlenek węgla jest również potocznie nazywany czadem i odpowiada on za wiele przypadków śmiertelnych w okresie zimowym.
Tlenki azotu	Generowane w spalinach samochodowych, które odpowiadają za 1/3 całej emisji tej substancji w miastach. Tworzą się w wyniku łączenia się azotu z tlenem jako efekt uboczny procesu spalania. Zatrucie tlenkiem azotu, który reaguje ze znajdującą się w krwi hemoglobiną, powoduje zawroty głowy, obrzęki i osłabienie tętna.
Węglowodory	Występują w benzynie i są uwalniane podczas jej spalania wraz ze spalinami. Tworzą nadtlenki oraz aldehydy. Węglowodory zawarte w spalinach potrafią działać na ludzki organizm w sposób rakotwórczy.
Cząstki stałe i pyły zawieszone	Cząstki stałe są jednym z powodów tworzenia się w miastach smogu. Samochody odpowiadają za około 6% wszystkich generowanych cząstek stałych, co w ogólnym rozrachunku nie jest dużym odsetkiem, lecz wystarczającym, by auta stojące w korkach generowały lokalny smog. Długo utrzymują się w atmosferze i łączą się z cząsteczkami węgla, siarki czy azotu, a także innymi metalami ciężkimi.
Tlenki siarki	W małym odsetku występują w spalinach samochodowych. Jest składnikiem tak zwanego kwaśnego deszczu.
Aldehydy	Aldehydy to produkt niespalonych węglowodorów zawartych w benzynie, które utleniając się w powietrzu tworzą między innymi aldehydy. Mogą powodować podrażnienie błon śluzowych oraz układu oddechowego.